Rách chóp xoay vai được hiểu là tình trạng bị đứt một phần hoặc rách hoàn toàn các gân cơ thuộc nhóm cơ chóp xoay. Nguyên nhân chủ yếu là do chấn thương hoăc tác đông của quá trình thoái hóa. Nếu không được phát hiện kịp thời có thể để lại các biến chứng như lỏng khớp, mất vững, viêm khớp thoái hóa.
Trong nội dung dưới đây các bạn hãy cùng Daiviet Sport tìm hiểu về các Bài tập vật lý trị liệu rách chóp xoay nhé.
Rách chóp xoay là gì ?
Về mặt giải phẫu, chóp xoay bả vai gồm có 4 cơ là: Cơ trên gai, dưới gai, dưới vai, và cơ tròn nhỏ. 4 cơ này bám vào đầu trên của xương cánh tay và tạo thành 1 cái chóp, được gọi là chóp xoay vai.
Vai trò của chóp xoay là giúp cho xương cánh tay xoay trong ổ chảo, giữ vững khớp vai. Nhờ tác dụng neo giữ khớp của cơ chóp xoay mà các cơ khác của vùng vai như cơ ngực lớn và cơ delta co rút sẽ tạo ra cử động của xương cánh tay quanh ổ chảo.
Tình trạng rách chóp xoay thường gặp ở những người trên 40 tuổi, do thoái hóa cấu trúc gân, lười tập thể dục, người trẻ cũng có thể bị do chấn thương. Một số chân thương có thể dẫ tới rách xoay chóp vai gồm: Bị ngã trong tư thế tay dạng rộng; Nâng vật nặng qua đầu từ dưới đất; Đưa tay ra sau đột ngột; Chấn thương gãy xương hoặc các động tác (đưa tay lên qua đầu) có tính chất lặp đi lặp lại như thợ sơn, công nhân xay dựng, vận động viên bơi lội, chơi quần vợt…
Các dấu hiệu rách chóp xoay
Khi bị rách chóp xoay vai thì có thể xuất hiện một số triệu chứng như:
- Đau ở phía trước hoặc ngoài khớp vai, lan ra mặt ngoài của cánh tay.
- Đau tăng lên khi đưa tay ra khỏi đầu, khi dạng cánh tay.
- Đau về đệm, nhất là khi nằm nghiêng vai bên đau.
- Cánh tay yếu.
- Có thể nghe có tiếng kêu răng rắc ở khớp vai khi vận động.
- Các cơ ở quanh khớp vai bị teo dần.
Điều trị rách xoay chóp xoay vai
Rách chóp xoay vai nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn tới mất vững khớp, chèn ép và gây tổn thương gân nhị đầu, viêm khớp thoái hóa sớm,hư khớp. Có nhiều phương pháp điều trị rách xoay tùy thuộc vào kiểu rách, mức độ rách, tuổi tác, sức khỏe người bệnh, mức độ hoạt động.
Điều trị bảo tồn không phẫu thuật
Thường được áp dụng cho các bệnh nhân bị rách 1 phần (không bị đứt hoàn toàn) bó xoay, giúp giảm đau cũng như cri thiện chức năng của khớp vai.
Các biện pháp điều trị không phẫu thuật bao gồm:
- Nghỉ ngơi: Người bệnh nghỉ ngơi và hạn chế các hoạt động mạnh, nhất là các động tác giơ tay quá đầu.
- Đeo đai hỗ trợ vận động khớp vai 2 – 3 tuần.
- Thay đổi công việc, tránh việc phải dùng nhiều tới tay vai khiến gây đau khớp vai.
- Sử dụng thuốc giảm đau, chống viêm đường uống có tác dụng giảm đau, giảm sưng cho khớp vai.
- Vật lý trị liệu: Sử dụng các tác nhân vật lý lên cơ thể giúp giảm đau, giảm sưng nề, giảm co thắt, tăng tuần hoàn nuôi dưỡng, đẩy nhanh phụ hồi cơ bị tổn thương. Các bài tập giúp khôi phục tầm vận động, tăng cường sức mạnh vùng khơp vai.
Điều trị phẫu thuật
Với các bệnh nhân bị đứt hoàn toàn cơ chóp xoay, hoặc trường hợp bị đau kéo dài và các biện pháp không xân lấn kể trên không đáp ứng được thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Cụ thể:
- Đau kéo dài trên 06 tháng.
- Không đáp ứng các biện pháp điều trị bảo tồn.
- Yếu cơ, giảm chức năng khớp ở mức độ đáng kể.
- Vết rách có kích thước trên 3 cm.
- Rách chóp xoay do chấn thương cấp tính.
Phẫu thuật nhằm mục đích khâu lại gân cơ chóp xoay vào chỗ bám tại đầu trên xương cánh tay.
Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng sau phẫu thuật rách chóp xoay
Sau mổ, người bệnh cần đeo đai bất động khớp vai trong vài tuần, sau đó bỏ đai để tập vận động khớp. Chế độ tập tùy thuốc mức độ tổn thương, thường cần vài tuần đến vài tháng để người bệnh có thể phục hồi được hoàn toàn chức năng khớp vai.
Phục hồi chức năng sau phẫu thuật rách chóp xoay được chia là 6 giai đoạn:
Giai đoạn 1: 1 - 4 tuần sau phẫu thuật
Mục tiêu của giai đoạn này là duy trì sự toàn vẹn vết mổ, tăng tầm vận động cũng như khả năng chịu đựng của khớp, giảm đau, giảm viêm, giảm co cứng vùng cổ và vai, duy trì khả năng vận động bình thường của cổ tay và khuỷu tay.
Các biện pháp thường được áp dụng gồm:
- Điện trị liệu giảm sưng đau: Tia hồng ngoại, điện xung, sóng ngắn.
- Nhiệt trị liệu: Đắp đá lạnh tại vùng bị đau 2 lần/ngày, mỗi lần 10 – 15 phút.
- Bài tập vận động thụ động: Bài tập quả lắc.
- Bài tập vận động chủ động: Tập gập duỗi khớp khuỷu.
- Bài tập mạnh tại cơ khớp bàn và các ngón tay: Bóp bóng.
- Bài tập di động xương bả vai ở tư thế đứng.
- Bài tập vận động chủ động cho cột sống cổ, xoay bóp các mô mềm quanh cột sống cổ.
Giai đoạn 2: 5 - 8 tuần sau phẫu thuật
Mục tiêu của giai đoạn này là cải thiện tậm vận động thụ động, vết thương lành tốt, giảm kết dính mô sẹo, giảm đau tới mức tối thiểu, cải thiện giấc ngủ cũng như tư thế khi ngủ.
Phục hồi chức năng ở giai đoạn này bao gồm việc tiếp tục các bài tập vận động ở giai đoạn 1. Bắt đầu tập các bài vận động chủ động với sự xuất hiện của các động tác gập, dang, xoay ra ngoài & xoay vào trong (khi nằm ngửa), các bài tập gồng chân bên đau, di động mô mềm vùng vai, giảm kết dính sẹo vùng vết mổ.
Chú ý: Nếu các cơn đau gia tăng, xuất hiện sưng khi áp dụng các bài tập thì cần ngừng lại để điều chỉnh, giảm cường độ.
Giai đoạn 3: 8 - 13 tuần sau phẫu thuật
Mục tiêu của giai đoạn này là đạt được hết tầm vận động, sức mạnh của cơ khớp đạt được ở bậc 3; Kiểm soát được cơn đau, giảm đau ở mức tối thiểu; Tăng các bài tập vận động trị liệu để người bệnh thực hiện tại nhà; Người bệnh có thể tự chăm sóc bản thân bằng tay đau.
Các biện pháp được áp dụng gồm:
- Tiếp tục tập các bài tập ở giai đoạn 1 & 2 (nếu cần).
- Thực hiện các bài tập chủ động đến hết tầm.
- Chuẩn bị các bài tập vận động có sức cản như: Gập vai, dang tay.
- Các bài tập tăng sức mạnh cho nhóm có đai vai (nằm sấp, chống đẩy vào tương).
Giai đoạn 4: 13 - 16 tuần sau phẫu thuật
Mục tiêu của giai đoạn này là tăng hết tầm vận động, đau được kiểm soát và không gia tăng đau vào ban đêm, tăng sức bền, chức năng chi trên được cải thiện.
Các biện pháp được áp dụng gồm:
- Các bài tập ở giai đoạn 3 được tiếp tục, tăng tiến cho thích hợp với từng người bệnh.
- Bài tập kéo giãn tăng tầm vận động cho khớp vai, kéo giãn bao khớp.
- Bài tập đề kháng cử động đai vai, khớp vai (sử dụng tạ, dây kháng lực để tăng dần độ khó).
- Các bài tập chủ động chuỗi đóng.
- Các cử động mô phòng làm việc và thể thao.
- Kéo giãn và di động cột sống ngực.
Giai đoạn 5: 17 - 21 tuần sau phẫu thuật
Mục tiêu của giai đọa này là cải thiện sự kiểm soát thần kinh cơ; Trở lại làm việc với các hoạt động chức năng bình thường; Cải thiện khả năng tự kiểm soát thần kinh cơ; Trở lại công việc với các hoạt động chức năng bình thường; Bắt đầu quay lại với các hoạt động thể thao như trước.
Các biện pháp được áp dụng gồm:
- Các bài tập ở giai đoạn 4 được tiếp tục.
- Thực hiện các bài tập di động khớp, nhất là cột sống cổ, ngực, vai đòn.
- Bài tập mạnh có đề kháng vùng đai vai, khớp vai được tăng tiến hơn thông qua thực hiện các bài tập với tạ, dây thun.
- Bắt đầu tập luyện thể thao, dần trở lại với các công việc theo khuyến cáo của nhân viên trị liệu.
Giai đoạn 6: từ 22 tuần trở lên
Mục tiêu của giai đoạn này là trở lại với các hoạt động bình thường, làm việc như bình thường; Duy trì hết tậm vận động; Tăng sức mạnh và sức bền cho khớp vai; Chơi thể thao.
Trên đây là một số thông tin từ Daiviet Sport về Bài tập vật lý trị liệu rách chóp xoay. Nếu các bạn còn câu hỏi nào khác hoặc có nhu cầu mua thiết bị phục hồi chức năng, máy tập thể dục… Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn cụ thể, cung cấp dụng cụ chính hãng, đáp ứng tối đau nhu cầu tập luyện, phục hồi chức năng!
Xem thêm: Dụng cụ tập vật lý trị liệu, giàn tạ
