Chấn thương sọ não là một trong những tình trạng sức khỏe vô cùng nguy hiểm, có nguy cơ tử vong cao. Việc điều trị chấn thương dạng này rất phức tạp, đòi hỏi yếu tố chuyên môn, các máy móc hiện đại, thời gian kéo dài.
Trong nội dung dưới đây các bạn hãy cùng Daiviet Sport tìm hiểu chi tiết về Phục hồi chức năng chấn thương sọ não.
Triệu chứng nhận biết chấn thương sọ não
Triệu chứng chấn thương sọ não ở mỗi người là khác nhau, tùy thuộc vào vị trí bị tổn thương, tốc độ va chạm, tác nhân gây ra chấn thương cũng như mức độ nghiêm trọng. Những người bị chấn thương nhẹ có thể chỉ bị đau đầu, chóng mặt, ù tai, choáng váng, mệt mỏi, rối loạn cảm xúc cũng như tinh thần, ảnh hưởng tới trí nhớ và khả năng tập trung. Người bị chấn thương nặng có thể đau đầu dữ dội, nôn ói, co giật, mất đi ý thức, hôn mê, giãn đồng tử…
Các triệu chứng này có thể xuất hiện ngay sau thời điểm xảy ra va đập hoặc chậm hơn, được chia thành tổn thương thứ phát và nguyên phát.
Tổn thương nguyên phát
Tổn thương nguyên phát xuất hiện ngay sau khi bị va đập, tai nạn. Đó là những tổn thương của hộp sọ ngay tại vị trí bị va đập. Các triệu chứng gồm:
- Tổn thương tại da dầu: Rách da đầu, đầu bị chảy máu.
- Tổn thương tại hộp sọ: Rạn, vỡ, lõm hộp sọ; Viêm xương sọ.
- Tổn thương tại màng não: Hộp sọ bị vỡ chèn vào màng não, gây ra tổn thương tại màng não, chảy dịch não tủy, tổ chức não bị thoát ra bên ngoài.
- Tổn thương tại mạch máu: Tụ máu bên ngoài màng cứng, tụ máu ở dưới màng cứng, chảy máu não, đứt mạch máu não, nhồi máu não.
- Tổn thương do quán tính: Tổn thương não, giập não khiến cho người bệnh lâm vào tình trạng hôn mê kéo dài.
Tổn thương thứ phát
Tổn thương thứ phát là các tổn thương có thể chưa xuất hiện tại thời điểm đầu bị va đập mà được hình thành dần sau đó, gồm:
- Phù não: Nhiều trường hợp chấn thương năng sẽ bị phù não. Nguyên nhân hàng đầu là do hàng rào máu não cùng màng tế bào bị tổn thương và tạo ra sự tích nước bất thường tại tổ chức và trong tế bào. Khối lượng não gia tăng khiến áp lực trong não cũng lớn hơn, lượng máu cung cấp cho não giảm khiến cho não bị thiếu máu cụ bộ, tình trạng bị phụ não càng nghiêm trọng hơn.
- Máu tụ trong sọ: Máu tụ ở trong sọ là do mạch máu bị tổn thương trong khi va đập khiến cho chảy máu ở trong sọ, máu tích tụ lại và choán chỗ trong hộp só khiến cho áp lực nội sọ gia tăng, tổn thương các tế bào não.
Triệu chứng chấn thương sọ não còn có một vài tổn thương muộn hơn như: Viêm màng não, áp lực trong sọ…
Điều trị chấn thương sọ não
Trường hợp bị chấn thương nhẹ, người bệnh thường đau đầu, choáng váng, hoa má, chóng mặt, xây xát hoặc chảy máu nhẹ trên da đầu… chỉ cần theo dõi và sử dụng thuốc điều trị các triệu chứng. Người bệnh cũng nên nằm nghỉ để não bộ được nghỉ ngơi, ổn định. Trong 24h sau khi bị chấn thương, nếu như người bệnh ngủ thì mỗi 2h nên đánh thức để kiểm tra tình trạng một lần, nhằm phát hiện và kiểm soát các triệu chứng chấn thương sọ não.
Những trường hợp bị chấn thương sọ não vừa và nặng thì cần áp dụng các nguyên tắc điều trị sau:
- Đưa người bệnh đi cấp cứu càng sớm càng tốt để các bác sĩ tiến hành sơ cứu, thăm khám ban đầu. Nếu như tình trạng bệnh nghiêm trọng có thể cần phải phẫu thuật.
- Kiểm soát tình trạng hô hấp, khả năng tuần hoàn của bệnh nhân.
- Xử lý, tiến hành làm sạch, cầm máu vết thương do chấn thương để tránh bị nhiễm trùng cũng như mất máu nhiều.
- Trường hợp bị tụ máu gây chèn ép não với các biểu hiện như liệt, giãn đồng tử… thì cần được phẫu thuật càng sớm càng tốt, nếu không sẽ ảnh hưởng tới tính mạng.
- Tập luyện, phục hồi chức năng sau chấn thương, quá trình này cần phải cố gắng tập luyện, kết hợp với nghỉ ngơi đầy đủ trong một khoảng thời gian dài.
Phục hồi chức năng cho người bị chấn thương so não
Không phải chấn thương sọ não nào cũng cần phải tập phục hồi chức năng. Những trường hợp nhẹ chỉ cần nghỉ ngơi, giảm đau, người bệnh có thể hoàn toàn hồi phục mà không có di chứng đáng ngại. Trên thực tế, số bệnh nhân này chiếm tỷ lệ rát ít, còn lại đa số cần phải tham gia phục hồi chức năng để cải thiện khả năng vận động, nhận thức và ngôn ngữ.
Vật lý trị liệu phục hồi chức năng cho người bệnh sau chấn thương sọ não cần được thực hiện từ rất sớm, tránh các di chứng và thương tật thứ cấp. Các biện pháp cụ thể được áp dụng tùy thuộc vào mức độ rối loạn chức năng thần kinh của từng trường hợp cụ thể.
Vận động trị liệu
Là biện pháp sử dụng các bài tập nhằm mục đích cải thiện chức năng của người bệnh, gồm có chức năng vận động khớp, cơ, khả năng dịch chuyển, di chuyển. Nó cũng giúp người bệnh phòng ngừa các di chứng đáng tiếc do hạn chế vận động như cứng khớp, teo cơ, loãng xương, tắc mạch, viêm phổi.
Tùy thuộc vào mức độ vận động cũng như khả năng phối hợp mà bệnh nhanh được chỉ định các bài tập vận động khác nhau:
- Bài tập vận động theo tầm vận động của khớp.
- Bài tập giúp mạnh cơ.
- Bài tập thăng bằng.
- Bài tập dịch chuyển trong tư thế nằm, từ nằm sang ngồi, từ ngồi sang đứng, dịch chuyển trong nhà vệ sinh, lên xuống xe lăn…
- Bài tập di chuyển: Tập đứng, đi, tập với dụng cụ hỗ trợ như nẹp, nạng, gậy, khung tập đi.
Hoạt động trị liệu
Tập trung vào cải thiện khả năng nhận thức, chức năng của bàn tay cũng như khả năng sinh hoạt của bệnh nhân.
- Tập nhận thức: Cải thiện nhận thức về không gian, thời gian, ngôn ngữ, khả năng tập trung, trí nhớ.
- Cải thiện chức năng của bàn tay thông qua các bài vận động bàn tay, ngón tay, cổ tay, tập cầm nắm, thực hiện các động tác có mức độ phức tạp tăng dần.
- Cải thiện chức năng sinh hoạt hàng ngày thông qua các bài tập như: Mặc quần áo, tập làm vệ sinh cá nhân, tập ăn uống…
Ngôn ngữ trị liệu
Bệnh nhân bị chấn thương sọ não có rối loạn nuốt hoặc là rối loạn ngôn ngữ sẽ được điều trị tại các cơ sở chuyên về ngôn ngữ trị liệu giúp cải thiện khả năng nhai nuốt cũng như giao tiếp.
- Điều trị rối loạn nuốt: Các bài tập tại vùng hàm mặt, miệng, môi, lưỡi, hoạt động kích thích cảm giác, điện xung kích thích, tập ăn với các thực phẩm và dụng cụ thích nghi.
- Điều trị rối loạn ngôn ngữ: Bệnh nhân được hướng dẫn thực hành các bài tập vận động miệng, bài tập phát âm, cải thiện khả năng ghi nhớ, tập trung, định danh.
Vật lý trị liệu
Sử dụng các tác nhân vật lý để tác động lên cơ thể người bệnh, có tác dụng hỗ trợ điều trị và phục hồi chức năng.
- Điện trị liệu: Dùng điện xung kích thích cơ làm tăng cường độ hoạt động cho các nhóm cơ yếu, cải thiện tình trạng teo cơ, giảm đau.
- Nhiệt trị liệu: Parafin, đèn hồng ngoại, siêu âm, sóng ngắn… có tác dụng gảm co cứng, giảm đau, tăng cường dinh dưỡng cơ. Các biện pháp này không áp dụng cho bệnh nhận bị rối loạn cảm giác, rối loạn nhận thức, rối loạn tri giác.
- Thủy trị liệu: Tăng cường tuần hoàn máu, giảm co cứng cơ, tăng cường sức khỏe tổng thể.
Trên đây là một số chia sẻ từ Daiviet Sport về Phục hồi chức năng chấn thương sọ não. Nếu có nhu cầu mua thiết bị phục hồi chức năng, thiết bị thể dục… hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn và cung cáp sản phẩm chính hãng, đáp ứng tối đa nhu cầu sử dụng !
Xem thêm: thiết bị vật lý trị liệu, giàn tạ
