Cao huyết áp (hay còn được gọi là tăng huyết áp) là bệnh lý mãn tính, xảy ra khi áp lực của máu tác động lên thành động mạch tăng cao. Nó tăng gánh nặng, áp lực cho tim, và là căn nguyên của nhiều căn bệnh nguy nhiểm như: Đột quỵ não, suy tim, nhồi máu cơ tim, bệnh tim mạch vành…
Một trong những phương pháp giúp ổn định huyết áp được các bác sĩ nêu ra là vận động thể chất phù hợp theo thể trạng. Trong nội dung dưới đây Daiviet Sport sẽ chia sẻ về Bệnh cao huyết áp và cách điều trị nhờ tập luyện thể thao, qua đó giúp các bạn hiểu hơn về căn bệnh này.
TÌM HIỂU VỀ BỆNH CAO HUYẾT ÁP
Huyết áp cao là bao nhiêu?
Huyết áp được xác định thông qua 2 chỉ số là: Huyết áp tâm thu và Huyết áp tâm trương.
Huyết áp tâm thu tương ứng với gia đoạn mà tim co bóp để đẩy máu đi. Nó có chỉ số cao hơn do dòng máu ở trong động mạch ở thời điểm này được tim đẩy đi.
Huyết áp tâm trương tương ứng với giai đoạn nghỉ ở giữa 2 lần đập liên tiếp của tim. Nó có giá trị nhỏ hơn do mạch máu lúc này không phải chịu áp lực đẩy máu của tim.
Huyết áp được phân loại như sau:
- Huyết áp tối ưu: Ở mức dưới 120/80 mmHg.
- Huyết áp bình thường: Ở mức 120/80 mmHg trở lên.
- Huyết áp bình thường cao: Ở mức 130/85 mmHg trở lên.
- Cao huyết áp độ 1: Ở mức 140/90 mmHg trở lên.
- Tăng huyết áp độ 2: Ở mức 160/100 mmHg trở lên.
- Tăng huyết áp độ 3: Ở mức 180/110 mmHg trở lên.
- Cao huyết áp tâm thu đơn độc là khi huyết áp ở tâm thu từ 140 mmHg trở lên còn tại tâm trương là dưới 90 mmHg.
Một người được xem là ở giai đoạn tiền tăng huyết áp khi huyết áp ở tâm thu từ 120 – 138 mmHg, còn tại tâm trương từ 80 – 89 mmHg.
Phân loại cao huyết áp
Bệnh cao huyết áp được phân chia thành:
- Cao huyết áp vô căn (cao huyết áp nguyên phát): Không có nguyên nhân cụ thể, chiếm khoảng 90% số ca.
- Tăng huyết áp thứ phát (huyết áp tăng là triệu chứng của bệnh khác): Thường liên quan đến các bệnh trên thận, động mạch, van tim, cùng một số bệnh nội tiết khác.
- Cao huyết áp tâm thu đơn độc: Huyết áp ở tâm thu tăng trong khi ở tâm trương vẫn bình thường.
- Huyết áp tăng khi mang thai, gồm tăng huyết áp thai kì và chứng tiền sản giật: Cảnh báo nguy cơ bệnh tim nguy hiểm khi mang bầu.
- Khi bị bệnh cao huyết áp, áp suất ở trong mạch máu gia tăng, ảnh hưởng tới các mô và khiến cho mạch máu bị tổn thương theo thời gian.
Triệu chứng cao huyết áp
Đa số các triệu chứng của căn bệnh cao huyết áp đều khá mờ nhạt. Thực tế ghi nhận hầu hết người bệnh không có triệu chứng rõ ràng nào, mặc dù người mắc đã tiến triển đến các giai đoạn khá nghiêm trọng. Một số ít có biểu hiện thoáng qua như: Đau đầu, khó khở, hoặc hiếm gặp hơn là bị chảy máu cam.
Không phải ngẫu nhiên mà bệnh cao huyết áp được các nhà khoa học đặt cho cái tên: “Sát thủ thầm lặng”. Bởi bản thân người bệnh cũng như người nhà không nhận nhấy có điểm gì bất thường cho đến khi ở giai đoạn nghiêm trọng. Ở thời điểm này là khi các biến chứng tim mạch xuất hiện đột ngột và có thể lấy đi tính mạng của bệnh nhân bất cứ lúc nào.
Nguyên nhân gây tăng huyết áp
Như đã nói ở trên, hầu hết các trường hợp bị tăng huyết áp đều không rõ nguyên nhân và thường được gọi là bệnh tăng huyết áp vô căn. Nguyên nhân chủ yếu thường do di truyền, phổ biến hơn ở đàn ông.
Huyết áp thứ phát là hệ quả của một hoặc nhiều bệnh lý liên quan đến thận, tuyến giáp, u ở tuyến thượng thận, hoặc do sử dụng thuốc tránh thai, thuốc trị cảm, uống rượu bia, hút thuốc lá. Loại này chiếm 5 – 10% tổng số ca bệnh.
Đối với tăng huyết áp là tác dụng phụ của việc sử dụng thuốc điều trị thì sau khi ngừng thuốc vài tuần có thể trở lại trạng thái bình thường. Trẻ em, nhất là những trẻ ở độ tuổi dưới 10, nếu bị mắc huyết áp cao thứ phát thì nguyên nhân sâu xa thường là do các bệnh khác, thường gặp nhất là bệnh thận.
Tăng huyết áp trong thai kì cũng khá phổ biến và thường xảy ra khi thai được 20 tuần tuổi. Chứng tiền sản giật lại thường xảy ra khi thai bước sang 12 tuần tuổi, nhưng kèm theo chứng phù nề và xuất hiện đạm ở trong nước tiểu. Nguyên nhân của tăng huyết áp trong thai kì thường là bà bầu bị thiếu máu nghiêm trọng, nhiều nước ối, đa thai, mang thai khi chưa đủ 20 tuổi hoặc trên 35 tuổi, mang thai con so, có tiền sử đái tháo đường hoặc tăng huyết áp…
Đối tượng có nguy cơ mắc cao huyết áp
Một số đối tượng có nguy cơ bị cao huyết áp gồm:
- Người cao tuổi: Do hệ thống mạch máu không còn duy trì được tính đàn hồi như trước
- Giới tính: Tỉ lệ đàn ông dưới 45 tuổi bị tăng huyết áp cao hơn so với nữ giới. Nhưng phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh và sau đó lại có nhiều khả năng bị mắc bệnh hơn so với nam giới.
- Tiền sử gia đình: Nguy cơ bị mắc bệnh cao hơn ở những người có thành viên trong gia đình như bố hoặc mẹ, anh, chị có tiền sử bệnh tim mạch.
- Những yếu tố khiến gia tăng nguy cơ cao huyết áp: Béo phì, lười vận động, ăn uống thiếu lành mạnh, sử dụng nhiều muối trong chế độ ăn, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá, bị căng thẳng thường xuyên…
ĐIỀU TRỊ BỆNH CAO HUYẾT ÁP
Mục tiêu của việc điều trị bệnh là giữ cho huyết áp ổn định ở mức cho phép, thông thường là dưới 140/90 mmHg. Trường hợp còn kèm theo các bệnh lý khác như thận mãn tính thì các bác sĩ sẽ có liệu trình nghiêm ngặt hơn để giữ huyết áp ở mức 130/80 mmHg. Nhìn chung huyết áp mục tiêu ổn định ở mức nào còn tùy thuộc vào từng bệnh nhân cụ thể.
Một số phương pháp phổ biến được sử dụng trong điều trị bệnh cao huyết áp bao gồm:
Thay đổi lối sống
Việc không sử dụng thuốc có vai trò quan trọng trong liệu trình chung. Người bệnh có thể kiểm soát huyết áp của bản thân thông qua:
- Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng: Ăn uống lành mạnh và ít hơn 6 gr muối mỗi ngày.
- Duy trì thể trạng hợp lý, giảm cân nếu bị béo phì.
- Hạn chế tối đa rượu bia, bỏ thuốc lá.
- Tránh không để cơ thể bị nhiễm lạnh đột ngột.
- Cố gắng kiểm soát tốt các bệnh lý có liên quan.
- Tập luyện thể dục thể thao đều đặn.
- Thường xuyên theo dõi sự thay đổi của huyết áp với máy đo tại nhà.
Sử dụng thuốc điều trị
Trường hợp việc thay đối lối sống không đem lại nhiều lợi ích trong cải thiện bệnh thì bác sĩ sẽ cân nhắc để người bệnh sử dụng thuốc điều trị theo toa.
Các bác sĩ theo dõi tiến triển của bệnh, sử dụng loại thuốc cũng như liều lượng phù hợp. Người bệnh cũng thường xuyên phản hồi về tác dụng của thuốc cũng như tác dụng phụ, tình trạng sức khỏe trước và sau khi uống để các bác sĩ kịp thời điều chỉnh. Ngoài ra, người bệnh cao huyết áp cũng có thể sử dụng các bài thuốc Đông y theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Vấn đề chủ yếu ở đây là nhiều người bệnh quên uống thuốc hoặc sử dụng thuốc không theo liệu trình. Điều trị bệnh cao huyết áp là quá trình thường xuyên và bền bỉ, người bệnh không nên tự ý thay đổi.
Một số trường hợp người bệnh cần được cấp cứu và điều trị tại phòng chăm sóc đặc biệt, do nguy cơ tử vong cao. Bệnh nhân thường phải thở oxy và sử dụng thuốc hạ huyết áp khẩn cấp để có thể nhanh chóng cải thiện tình hình.
TẬP THỂ DỤC THỂ THAO ẢNH HƯỞNG ĐẾN HUYẾT ÁP RA SAO?
Tập thể dục mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, trong đó bao gồm cả người bệnh cao huyết áp... Các hình thức như bơi lội, đạp xe giúp cho cơ bắp phải làm việc nhiều hơn và cần được cung cấp lượng oxy dồi dào hơn so với bình thường. Do đó tim bơm máu nhanh và mạnh hơn để có thể cung cấp được lượng oxy cần thiết. Tim khỏe mạnh, bơm máu thuận lợi và ít chịu kháng trở hơn khiến áp lực lên thành mạch giảm, từ đó giảm huyết áp.
Vận động có thể giúp hạ huyết áp tâm thu từ 4 – 9 mmHg, hiệu quả tương đương với một số loại thuốc điều trị. Một số người thông qua luyện tập có thể giảm liều hoặc không cần dùng đến thuốc.
Với những người có huyết áp trong giới hạn bình thường thì việc tập thể dục còn giúp ngăn ngừa tăng huyết áp sau đó. Đây cũng là cách để giúp chúng ta duy trì cân nặng hợp lý – một trong những tiêu chí quan trọng giúp kiểm soát huyết áp.
Tất nhiên, thể dục cũng là một quá trình và thường phải mất từ 1 – 3 tháng để có thể ghi nhận được những hiệu quả đầu tiên. Bất cứ hình thức vận động nào giúp ổn định nhịp tim và hô hấp như: Aerobic, làm việc nhà, leo cầu thang, đi dạo, chạy bộ, đi bộ, bơi lội đểu rất tốt. Bạn nên duy trì tần suất 50 buổi tập mỗi tuần, mỗi buổi từ 30 – 40 phút. Nếu quá bận thì có thể chia ra ngày tập 3 lần, mỗi lần 10 – 15 phút. Việc thể dục ngoài trời sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe do được gần gũi thiên nhiên tươi đẹp và hít thở không khí trong lành.
Hiện nay tại nhiều khu vực công cộng trong cả nước được trang bị các khu chức năng chuyên về máy tập thể dục ngoài trời với rất nhiều loại máy tập. Các bạn có thể tập tại các khu này để tăng cường sức khỏe, cải thiện tình trạng bệnh.
Một lưu ý nói chung với người bệnh cao huyết áp. Nếu huyết áp tăng quá 200 mmHg thì chúng ta nên tạm thời ngừng tập, và không nên để vượt quá 220 mmHg, bởi nó có thể làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Trên đây là một số chia sẻ về Bệnh cao huyết áp và cách điều trị nhờ tập luyện thể thao từ Daiviet Sport. Mong rằng qua các thông tin trong bài viết các bạn hiểu hơn về căn bệnh cao huyết áp cũng như những lợi ích mà hoạt động thể dục mang lại cho người bệnh.
Nếu còn câu hỏi nào khác hay có nhu cầu trang bị các loại máy tập thể thao cho gia đình, dụng cụ thể dục ngoài trời… Hãy liên hệ với Daiviet Sport để được tư vấn cụ thể !
