Đĩa đệm là bộ phận nằm giữa các đốt xương sống, bên ngoài là lớp bao xơ, bên trong là nhân nhầy. Chúng chịu tác động do cột sống đè nén, tạo ra sự mềm dẻo cần thiết để thực hiện các cử động. Thoát vị cột sống là khi bao xơ bị rách, nhân nhầy thoát ra khỏi vị trí tự nhiên; Nếu chèn ép vào tủy sống, rễ thần kinh sẽ gây ra các cơn đau nhức, tê bì.
Trong nội dung dưới đây Daiviet Sport sẽ chia sẻ về Hướng dẫn vật lý trị liệu cho người thoát vị đĩa đệm, từ đó giúp các bạn hiểu hơn về căn bệnh này nhé.
Nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm
Có nhiều nguyên nhân khá nhau gây ra tình trạng thoát vị đĩa đệm, dưới đây là một số nguyên nhân cơ bản:
- Do làm việc quá sức, vận động quá mức, lao động sai tư thế - nhất là khi nhấc hoặc mang vật nặng… khiến cho cột sống, đĩa đệm bị tổn thương.
- Do tuổi tác: Dưới tác động của quá trình lão hóa, đĩa đệm bị mất nước, trở nên thoái hóa và xơ cứng, dễ bị tổn thương.
- Xảy ra chấn thương ở vùng lưng, thường gặp do tai nạn lao động, tham gia giao thông, vấp ngã…
- Do yếu tố di truyền.
Ngoài ra còn một số yếu tố nguy cơ có thể làm gia tăng khả năng mắc bệnh thoát vị đĩa đệm như: Béo phì, khiến tăng gánh nặng lên cột sống; Nghề nghiệp, người lao động nặng, công nhân bốc vác, nhân viên văn phòng ngồi nhiều.
Triệu chứng của thoát vị đĩa đệm
Một số triệu chứng điển hình của thoát vị đĩa đệm gồm:
- Đau nhức ở tay, chân: Bệnh nhân xuất hiện những cơn đau đột ngột tại vùng cổ, thắt lưng, vai gáy, cổ, chân tay khi bị bệnh. Cơn đau có thể âm ỉ vài ngày, vài tuần, thậm chí vài tháng hoặc rất dữ dội, đau nhiều hơn khi vận động, đi lại, giảm đi khi nghỉ ngơi.
- Tê bì các chi: Nhân nhầy thoát vị ra ngoài có thể gây chèn ép tủy và các rễ thần kinh, gây ra hiện tượng đau nhức, tê bì tại vùng thắt lưng, cổ, tiếp đó phát triển dần xuống mông, đùi, cẳng chân, gót chân. Người bệnh bị rối loạn cảm giác, thấy như có kiến bò trong người.
- Yếu cơ, bại liệt: Là những biến chứng nặng. Ở giai đoạn này, người bệnh khó đi lại, vận động, dần dẫn tới các chi bị teo dần, liệt, phải sử dụng xe lăn.
Điều trị thoát vị đĩa đệm bằng vật lý trị liệu
Thoát vị đĩa đệm có nhiều giai đoạn khác nhau. Ở giai đoạn nhẹ thì có thể dùng thuốc, vật lý trị liệu, nặng hơn hoặc chấn thương cấp tính thì phải phẫu thuật.
Tác dụng của vật lý trị liệu với người bệnh thoát vị đĩa đệm
Áp dụng vật lý tri liệu mang đến cho người bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống nhiều tác dụng tích cực. Cụ thể:
- Giảm áp lực lên các dây thần kinh: Các tác động vật lý giúp giải phóng các dây thần kinh bị chèn ép, giảm đau cho người bệnh.
- Tăng sức mạnh cơ bắp: Vật lý trị liệu hỗ trợ tốt cho hoạt động xương khớp, tăng tính linh hoạt cho khớp xương, phục hồi sức mạnh cũng như sức bền cho hệ thống cơ bắp.
- Tăng tuần hoàn máu: Các biện pháp như dùng tia hồng ngoại xa, sóng ngắn… làm giãn mạch máu, tăng lưu thông máu (mang theo oxy và dinh dưỡng) các các bộ phận trong cơ thể, trong đó có các vị trí thoát vị đĩa đệm.
- Tăng tính dẻo dai cho cơ thể: Thường xuyên tập vật lý trị liệu giúp cơ thể tăng cường tính dẻo dai, linh hoạt, do đó, khả năng thực hiện các sinh hoạt và công việc hàng ngày thuận lợi hơn.
Một số hình thức vật lý trị liệu cho người bệnh thoát vị đĩa đệm
Vật lý trị liệu được chia thành các biện pháp chủ động và thụ động. Vật lý trị liệu thụ động gồm một số biện pháp như:
- Mát xa mô sâu: Giúp giảm co thắt, căng cơ, tăng cường chuyển động tại các vị trí bị thoát vị, giúp chúng trở nên linh hoạt hơn.
- Liệu pháp nhiệt: Gồm nhiệt nóng và nhiệt lạnh. Nhiệt nóng giúp tăng cường máu đến hệ xương khớp cũng như các cơ quan khác, làm giãn mạch, thư giãn cơ, giảm đau. Nhiệt lạnh làm giảm lưu thông máu, giảm co thắt, giảm khả năng dẫn tuyền thành kinh, giảm sưng viêm cũng như tình trạng phù nề.
- Thủy trị liệu (hydrotherapy): Dòng nước luân chuyển trên bề mặt cơ thể giúp thụ cảm thần kinh được kích thích, gia tăng tuần hoàn máu tới các vị trí cần được tác động. Lực đẩy Archimedes cũng giúp các bài tập trở nên nhẹ nhàng hơn, hỗ trợ tốt quá trình phục hồi chức năng. Việc ngồi trong bồn tạo sóng cũng có tác dụng giảm sưng đau, phù nề.
- Kéo giãn giảm áp cột sống: Sử dụng giường kéo giãn bằng điện, cơ, hoặc các loại ghế kéo giãn để tác động lên cột sống. Các đĩa đệm sẽ phát triển tốt hơn do không còn bị chèn ép. Phương pháp kéo giãn giúp cân bằng, giải phóng dây thần kinh, dây chằng, các cơ, ngăn ngừa di chứng, giúp các đĩa đệm thoát vị trở về vị trí ban đầu.
Ngoài ra, vật lý trị liệu thụ động còn nhiều biện pháp khác như: Điện trị liệu, sử dụng sóng ngắn, siêu âm, kích thích xung điện.
Bài tập vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm hiệu quả
Các bài tập phục hồi chức năng được xếp vào vật lý trị liệu chủ động, gồm nhiều bài tập và động tác khác nhau, giúp cải thiện tình trạng bệnh. Thời gian đầu, người bệnh sẽ thực hiện tại các trung tâm trị liệu với sự hướng dẫn của các bác sĩ, về sau có thể tự tập tại nhà, định kỳ đến khám để đánh giá mức độ tiến triển và điều chỉnh các bài tập phù hợp.
Tư thế em bé
- Người tập ở tư thế quỳ gối lên sàn, 2 đầu gối chạm nhau.
- Nâng 2 tay lên cao rồi gập người, tiếp đó vươn 2 tay ra phía trước, càng xa càng tốt.
- Nhắm mắt, thả lỏng đầu – cổ - vai – lưng trong 30 giây.
- Nhẹ nhàng nâng người lên, lặp lại động tác 2 – 3 lần.
Tư thế căng cơ cổ
- Người bệnh ngồi thẳng lưng trên sàn, 2 chân bắt chéo.
- Duỗi thẳng tay trái, tay phải đặt lên đỉnh đầu.
- Kéo nhẹ đầu dang phải, giữ tư thế trong 15 – 20 giây.
- Từ từ trả đầu về vị trí ban đầu, đổi bên và thực hiện tương tự.
Tư thế rắn hổ mang
- Người tập nằm úp, chống 2 tay xuống sàn, đặt sát với ngực.
- Hít vào, từ từ nâng người lên.
- Mắt hướng về trước, tay duỗi thẳng, đẩy phần bả vai ra sau để có thể mở ngực.
- Duy trì tư thế 15 – 20 giây, lặp lại 2 – 3 lần.
Tư thế cây cầu
- Người tập ở tư thế nằm ngửa trên sàn, 2 tay đặt ở bên dưới mông, co đầu gối để lòng bàn chân chạm sàn.
- Từ từ siết chặt cơ mông và cơ bụng trước khi nâng cơ thể lên.
- Nhấc hông lên cao và tạo thành đường thẳng từ đầu gối cho tới vai.
- Siết chặt cơ bụng, hít thở sâu.
- Giữ tư thế trong 20 – 30 giây, hạ người xuống để trở về tư thế ban đầu, lặp lại động tác 2 – 3 lần.
Một số lưu ý khi áp dụng vật lý trị liệu cho người thoát vị đĩa đệm
- Chỉ tập luyện theo chương trình được hướng dẫn, không tự ý thêm bớt bài tập.
- Thực hiện đúng kỹ thuật để ngăn ngừa chấn thương.
- Cần chuẩn bị quần áo thoải mái, giày phù hợp khi thực hiện các bài tập.
- Khi tập, nếu thấy đau nhiều hơn thì cần nhanh chóng dừng lại và tìm tới bác sĩ trị liệu để được tư vấn chi tiết, điều chỉnh bài tập.
- Cần kết hợp vận động trị liệu với chế độ đinh dưỡng lành mạnh để đạt kết quả tốt nhất.
Trên đây là một số chia sẻ từ Daiviet Sport về Hướng dẫn vật lý trị liệu cho người thoát vị đĩa đệm. Các bạn hãy lưu ý để chăm sóc sức khỏe bản thân tốt hơn nhé. Khi thấy đau, tê, có cảm giác châm chích ở vùng lưng, cổ, thắt lưng thì nên đi khám để xác định nguyên nhân cụ thể cũng như có biện pháp phòng ngừa.
Nếu còn câu hỏi nào khác hoặc có nhu cầu mua thiết bị vật lý trị liệu phục hồi chức năng hãy liên hệ với Daiviet Sport để được tư vấn và cung cấp thiết bị chính hãng !
