Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là một trong những bệnh lý liên quan đến xương khớp tương đối phổ biến hiện nay. Người mắc bệnh xuất hiện những cơn đau nhức ở vùng cổ - vai – gáy, có thể kèm theo tê bì, mất cảm giác ở các chi. Tình trạng đau có thể âm ỉ, có khi dữ dội khiến cho người bệnh mệt mỏi, vận động khó, ảnh hưởng nhiều đến công việc, cuộc sống.
Trong nội dung dưới đây Daiviet Sport sẽ chia sẻ về Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm cột sống cổ. Qua đó giúp các bạn hiểu hơn về căn bệnh này cũng như cách nhận biết và điều trị.
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là gì ?
Cột sống của chúng ta gồm có 24 đốt, được kéo dài từ cổ xuống tới thắt lưng; Ở giữa hai đốt sống là đĩa đệm. Đĩa đệm gồm có vai trò nâng đỡ cột sống để giúp cho cơ thể vận động được dễ dàng, giống như một lò xo chịu lực, hạn chế các rung xóc, phòng ngừa chấn thương.
Vì một lý do nào đó các đĩa đệm bị suy yếu, nhân nhày ở bên trong thoát ra khỏi bao xơ bọc bên ngoài và xô lệch, chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh ở xung quanh gây ra đau đớn. Khi hai đốt sống va chạm trực tiếp cũng gây đau và lâu dài sẽ hình thành gai xương.
Thoát vị đĩa đệm cột sống có thể xảy ra ở một hoặc nhiều vị trí. Ở cổ, do thường xuyên phải vận động và chịu áp lực lớn nên các đĩa đệm ở đây (từ đốt C1 đến C7) rất dễ bị tổn thương và gây ra thoát vị. Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ gây ra tình trạng đau cổ, phổ biến nhất là tại đốt C5 và C6.
Đĩa đệm cột sống cổ có thể bị thoát vị do chấn thương khi tham gia giao thông, tai nạn lao động, vấp ngã; Do tác động của quá trình lão hóa; Sinh hoạt không đúng tư thế.
Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Dấu hiệu lâm sàng giúp nhận biết thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
- Đau nhức diện rộng: Cơn đau xuất hiện tại một vị trí cụ thể, sau đó lan dần ra toàn bộ vùng bả vai, xuống cánh tay, lan ra sau đầu, hốc mắt.
- Tê ngứa ở các chi: Nếu đĩa đệm chèn ép vào tủy sống sẽ gây ra cảm giác tê ngứa đầu tiên tại cổ sau đó lan ra phần thân, rồi tới tứ chi. Nếu chèn vào dây thần kinh thì người bệnh có cảm giác tê ngứa ở cánh tay, bàn tay, ngón tay.
- Hạn chế vận động: Cử động của cổ và cánh tay bị hạn chế. Người bệnh không thể đưa tay ra phía sau lưng, hoặc giơ lên cao quá đầu, gặp nhiều khó khăn trong tư thế cúi, ngửa, hoặc quay cổ. Khi đi bộ cũng thấy khó khăn, xuất hiện cảm giác căng cứng ở cơ bắp.
- Yếu cơ: Yếu cơ xảy ra khi đĩa đệm chèn ép vào tủy sống. Đặc điểm là cơ chân sẽ suy yếu trước cơ tay khiến cho người bệnh đi lại khó khăn, đứng không vững, dáng đi bị đổ xiên. Khi tình trạng yếu cơ gia tăng có thể nhận thấy các cơ ở vùng đùi và bắp chân rung lên mỗi khi vận động mạnh.
- Dấu hiệu khác: Một số dấu hiệu khác bao gồm đau ở một bên lồng ngực, táo bón, bí tiểu, khó thở. Đây thường được xem là những biến chứng ở cấp độ nhẹ của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống.
Trên thực tế, nhiều bệnh nhân không thể hiện rõ ràng các dấu hiệu, nên các bác sĩ sẽ tiến hành các biện pháp khác, như chụp cộng hưởng từ MRI.
Dấu hiệu cận lâm sàng nhận biết thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Khi tiến hành chụp cộng hưởng từ MRI các bác sĩ có thể nhận thấy:
- Đĩa đệm không ở đúng vị trí, có thể lệch ra ngoài, gây chèn ép ra phía trước hoặc sau đốt sống.
- Phát hiện nhân nhày ở bên trong thoát ra khỏi vị trí tự nhiên.
- Cột sống bị cong vẹo, tiến hành đo đạc thấy chiều co đốt sống giảm.
- Các rễ thần kinh hoặc tủy sống có dấu hiệu bị chèn ép.
Dấu hiệu tăng theo cấp độ
Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có 3 giai đoạn, tương ứng với đó là 3 cấp độ với những triệu chứng tương ứng.
- Cấp độ 1: Bệnh nhân bị cứng cổ, khó xoay chuyển, hơi đau mỗi khi cúi xuống. Cơn đau từ từ lan xuống vai, đau tăng khi làm việc nặng, diễn tiến từng ngày.
- Cấp độ 2: Cơn đau lan từ gáy ra sau đầu và vai. Mỗi khi có cử đông liên quan tới cổ đều bị vướng và đau, vẹo cổ.
- Cấp độ 3: Người bệnh bị nhức ở vùng chẩm, trán, lan từ gáy xuống bả vai. Đau, tê bì ở một hoặc cả hai cánh tay, bàn tay không còn linh hoạt; Thỉnh thoảng xuất hiện cảm giác nấc cụt, chóng mặt khi vận động, ngáp chảy nước mắt.
Biến chứng bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
- Tàn phế: Khi thoát vị chèn ép tủy sống thì người bệnh có nguy cơ bị liệt và tàn phế suốt đời nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
- Hẹp ống sống: Với nhiều mức độ khác nhau, từ đau tê ở vai và bả vai, lan xuống cánh tay, đôi khi còn gây yếu cơ. Có nhiều triệu chứng giống với đau thần kinh tọa. Cơn đau sẽ giảm nhẹ nếu vùng cổ vai gáy của người bệnh giảm được áp lực, ví dụ như nằm xuống, thả lỏng người; Cơn đau tăng khi ở tư thế lưng thẳng đứng.
- Thiểu năng tuần hoàn máu não: Đĩa đệm chèn lên các hệ thống động mạch đốt sống thân sẽ gây ra trạng thái thiếu máu lên não, nguy cơ gây đột quỵ.
- Rối loạn thần kinh cánh tay: Do đĩa đệm chèn ép tủy sống hoặc lỗ liên hợp. Người bệnh bị đau mỏi ở vai gáy, lan xuống một hoặc hai bên tay, kèm theo tê bì, thậm chí teo cơ cánh tay.
- Hội chứng chèn ép tuỷ: Với các biểu hiện như rối loạn vận động, rối loạn cảm giác.
- Rối loạn thần kinh thực vật: Biểu hiện rõ rệt nhất là người bệnh bị chóng mặt, ù tai, mất thăng bằng, đôi khi thấy đau trong hốc mắt, cảm giác mắt bị mờ từng thời điểm, đỏ mặt đột ngột, ra mồ hôi nhiều, hạ huyết áp, thực quản bị chèn ép khiến khó nuốt.
- Đau lan rộng: Những cơn đau nặng lan dọc theo cột sống ra toàn bộ lưng, rồi tới mông, đùi, cẳng chân… khiến cho các bộ phận này kém linh hoạt.
Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm cột sống cổ
Vật lý trị liệu là một trong các phương pháp phổ biến được sử dụng để phục hồi chức năng cho người bệnh. Tùy theo nguyên nhân, mức độ bệnh lý mà người bệnh sẽ được chỉ định các kĩ thuật phù hợp:
Kéo giãn giảm áp cho cột sống
Các chuyên gia có thể sử dụng máy để tạo ra áp lực tâm trong lòng đĩa đệm nhằm giải nén, giúp cho nhân nhày trở về vị trí ban đầu.
Ngoài ra, một số Máy tập vật lý trị liệu khác cũng có tính năng kéo giãn như: Giường kéo giãn bằng điện, giường kéo giãn cơ, phục hồi chức năng 4 trong 1…
Điện trị liệu
Bao gồm: Sử dụng sóng ngắn, sóng âm, xung điện, laze.
- Sóng ngắn: Giúp tăng tuần hoàn ở trong các mô sâu, gia tăng dinh dưỡng đến các vùng cơ thể bị tổn thương, loại bỏ các kháng thể viêm.
- Siêu âm: Khiến cho màng tế bào rung lên, giúp tăng cường hoạt động màng, thúc đẩy quá trình tuần hoàn cũng như dinh dưỡng cục bộ, giảm đau, viêm.
- Kích thích xung điện: Sử dụng khi người bệnh bị đau cấp tính với các cơ bị co thắt. Dòng điện sẽ ức chế dây dẫn truyền thần kinh lên não, tác dụng giảm đau nhanh chóng.
- Tia laze cường độ cao: Giảm đau, tê, đồng thời kích thích quá trình tái tạo mô.
Vận động trị liệu
Các bài tập vận động được thiết kế để hỗ trợ người bệnh khôi phục lại sự cân bằng cho hệ thống xương khớp bị ảnh hưởng. Tùy theo tình trạng bệnh mà mỗi bệnh nhân được áp dụng các bài tập cụ thể với mục đích kéo giãn các cơ bị co rút, tập cho các cơ bị yếu.
Các bài tập có thể là tay không, hoặc sử dụng một số dụng cụ hỗ trợ như: Gậy, xe đạp tập thể dục tại chỗ, dụng cụ phục hồi chức năng 3 trong 1…
Nhiệt trị liệu
Gồm có nhiệt nóng và nhiệt lạnh.
Nhiệt nóng có tác dụng làm giãn mạch, thư giãn các cơ, tăng tuần hoàn máu, giảm đau. Người bệnh có thể sử dụng đèn chiếu hồng ngoại, các loại máy massage hoặc ghế massage có chức năng nhiệt nóng.
Nhiệt lạnh giúp co mạch, giảm khả năng dẫn truyền của các dây thần kinh, hạn chế phù nề, giảm sưng viêm, giảm đau…
Thủy trị liệu
Sử dụng tác động của nước để tác động tới cơ thể, tăng cường kích thích các thụ cảm thần kinh, tăng tuần hoàn máu (mang theo oxy, chất dinh dưỡng) đến các vị trí bị tổn thương.
Những lưu ý khi áp dụng tập vật lý trị liệu cho người bị thoát vị đĩa đệm?
Thông thường, sử dụng thuốc giảm đau hoặc phẫu thuật là giải pháp mà nhiều người bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống cổ nghĩ tới. Tuy nhiên, các bác sĩ điều trị không khuyến khích do việc sử dụng thuốc trong thời gian dài có nhiều tác dụng phụ, chưa kể còn gây ra những vấn đề liên quan tới gan, thận, dạ dày. Trong khi đó, phẫu thuật lại tồn tại nhiều rủi ro, nguy hiểm.
Vật lý trị liệu cần được các bác sĩ chuyên khoa thiết kế riêng cho người bệnh dựa trên tình trạng cụ thể. Bạn cũng nên tuân thủ chặt chẽ các hướng dẫn, không tự ý thay đổi. Định kì nên đi khám để được bác sĩ đánh giá mức độ hồi phục và có những thay đổi phù hợp trong quá trình trị liệu.
Một số trường hợp không nên áp dụng vật lý trị liệu bao gồm người bị chấn thương gãy xương hoặc có khối u ở cột sống.
Ngoài vật lý trị liệu thì người bệnh cũng cần lưu ý xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, ăn nhiều rau củ quả, bỏ rượu – bia – thuốc lá, thực hiện đúng tư thế khi làm vệc – nhất là khi mang vác vật nặng… để giúp hồi phục nhanh hơn.
Trên đây là một số chia sẻ từ Daiviet Sport về Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm cột sống cổ. Mong rằng qua các thông tin trong bài viết các bạn hiểu hơn về căn bệnh này, có được những kiến thức hữu ích giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị tốt.
Nếu còn câu hỏi nào khác, hoặc có nhu cầu mua các thiết bị thể thao tại nhà, dụng cụ phục hồi chức năng… Hãy liên hệ với Daiviet Sport để được tư vấn cụ thể.
