Viêm khớp dạng thấp là một bệnh mạn tính, diễn ra tại các nhiều khớp trên cơ thể, gây ra những vấn đề nghiêm trọng tới sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Trong khi hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân cụ thể cũng như phương pháp điều trị dứt điểm căn bệnh này. Việc điều trị bệnh hướng tới việc giảm thiểu các triệu chứng, giúp bệnh nhân vận động tốt hơn, giảm đau tại khớp.
Trong nội dung dưới đây Daiviet Sport sẽ chia sẻ với các bạn về Bí quyết giúp người viêm khớp dạng thấp nâng cao chất lượng sống. Qua đó chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về căn bệnh này cũng như chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng và tập luyện cho người bệnh thấp khớp nhé.
Sự nguy hiểm của bệnh viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp được cho là hình thành do sự tương tác giữa các yếu tố hormon, di truyền, môi trường sống, hệ miễn dịch, nhiễm trùng. Ngoài ra là các yếu tố kinh tế - xã hội, tâm lý và thói quen sinh hoạt cũng ảnh hưởng tới các khớp, chẳng hạn như uống nhiều cà phê, hút thuốc là, tiếp xúc thường xuyên với silicon.
Tuy không gây chết người nhưng bệnh viêm khớp dạng thấp nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời thì có thể ảnh hưởng tới tuổi thọ cũng như gây ra những biến chứng nguy hiểm, có thể kể tới:
- Các bệnh về mắt: Tăng nguy cơ bị khô mắt, nghiêm trọng hơn là mù lòa.
- Bệnh về phổi: Tăng nguy cơ sẹo phổi, tắc nghẽn tại các óng dẫn khí nhỏ, tăng huyết áp ở trong phổi cũng như lớp niêm mạc phổi.
- Bệnh lý tim mạch: Thống kê cho thấy những người bệnh thấp khớp có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn 50% so với người bình thường.
- Tổn thương thần kinh: Đau ở cổ, mất thăng bằng ở những người bệnh thấp khớp cũng là dấu hiệu cảnh bảo bệnh lý thần kinh.
- Viêm mạch máu: Thấp khớp khiến cho các mạch máu bị thu hẹp, trở nên yếu hơn, ngăn cản sự lưu thông của dòng máu.
- Ảnh hưởng tới xương: Viêm khớp dạng thấp lâu dài có thể gây loãng xương, hẹp khe khớp, dính và biến dạng khớp, gây tàn phế.
Điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp
Việc điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp sẽ phụ thuộc vào việc khớp nào bị tổn thương, mức độ tiến triển của bệnh, thời gian mắc bệnh.
- Thể nhẹ: Số khớp bị viêm ít, người bệnh vận động tần như bình thường, chỉ cần sử dụng các thuốc giảm đau và chống viêm thông thường, kết hợp với tập luyện, vật lý trị liệu, massage trị liệ, sử dụng ghế massage tại nhà, điện châm, tắm suối khoáng…
- Thể trung bình: Nhiều khớp bị viêm, vận động có nhiều hạn chế. Người bệnh được chỉ định sử dụng thuốc chống viêm nonsteroid hoặc corticoid liều trung bình, và kết hợp với các phương pháp vật lý trị liệu kể trên.
- Thể nặng: Người bệnh không thể đi lại, do đó được chỉ định sử dụng các thuốc corticoid ở liều cao, thuốc sinh học.
- Phẫu thuật: Được sử dụng khi người bệnh không đáp ứng với thuốc. Một số loại hình phẫu thuật có thể giúp điều trị viêm khớp dạng thấp bao gồm chỉnh sửa lại các khớp cũng như gân bị phá hủy, thay thế bằng khớp kim loại hoặc các chất liệu đặc biệt khác.
Chế độ sinh hoạt cho người bệnh viêm khớp dạng thấp
Tuy không thể điều trị dứt điểm nhưng chế độ sinh hoạt lành mạnh và phù hợp sẽ giúp các khớp hoạt động tốt hơn, bảo vệ người bệnh khỏi những biến chứng nguy hiểm.
Người bệnh thấp khớp cần chú ý:
- Tránh những động tác ảnh hưởng tiêu cực tới khớp, chú ý giữ gìn, sử dụng các động tác phù hợp.
- Không nên ngồi hoặc đứng quá lâu, chú ý giữ tư thể thẳng và cân đối khi ngồi, đi lại, đứng.
- Đối với viêm ở khớp bàn tay cần hạn chế một số động tác cầm nắm, ngay cả trong trường hợp thực hiện dễ dàng vì lâu dài có thể gây tình trạng biến dạng bàn tay.
- Cần hạn chế hoặc tránh những động tác có thể khiến gây tổn hạy cho khớp. Trường hợp phải sử dụng đến khớp các bạn cần cố gắng giữ cho được trục khớp của bàn tay (đi qua ngón thứ 3) khi kéo dài trục cẳng tay.
- Không nên cử động cổ tay để khiến cho bàn tay bị lệch sang 1 bên, đặc biệt cần chú ý khi viết lách. Nên chọn những đồ vật vừa thay để có thể dễ dàng hơn khi thực hiện các động tác cầm, nắm.
- Thường xuyên cầm nắm, cử động bàn tay, các ngón tay, tự mát xoa – xoa bóp các khớp khi có thời gian rảnh. Khi ngủ nên nằm trên giường phẳng, chắc chắn, ngủ đủ giấc.
- Căng thẳng, lo lắng, áp lực có thể khiến tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp, cũng như khiến cho bệnh phát triển nhanh. Do đó, ngoài các biện pháp điều trị thì việc thư giãn cũng rất quan trọng giúp giảm đau và phục hồi các hoạt động cho cơ thể.
Tập thể dục cho người bệnh viêm khớp
Tập thể dục thể thao rất quan trọng đối với người bệnh viêm khớp vì: Giúp người bệnh ngủ ngon, kiểm soát trọng lượng cơ thể, duy trì trái tim khỏe mạch, tăng sức mạnh cho các cơ và xương, giảm trầm cảm và mệt mỏi. Các bài tập còn giúp tăng cường vận chuyển dinh dưỡng đến khớp, tăng sụn khớp và chuyển các chất thải ra khỏi khớp.
- Tập phạm vi chuyển động khớp: Đây là các động tác kéo giãn nhẹ nhàng với mục đích di chuyển khớp qua phạm vi chuyển động tối đa, mục tiêu là giúp khớp tăng cường vận động, ngăn ngừa cứng khớp và biến dạng. Bài tập này rất quan trọng vì do khớp đau khiến người bệnh thường có xu hướng lười vận động. Một số cho rằng sinh hoạt hàng ngày là đủ để vận động. Trên thực tế việc đi lại, tắm rửa, nấu ăn, mặc quần áo… không thể thay thế cho các bài tập vận động.
- Tập củng cố khớp: Các bài tập này giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp cũng như khớp, hỗ trợ khớp ổn định hơn, người bệnh dễ dàng di chuyển, ít đau hơn. Bài tập này gồm có 2 dạng là: Siết chặt các cơ trong khi không di chuyển khớp, và tăng cường cơ thông qua việc di chuyển các khớp.
- Tập sức bền: Các bài tập này giúp đưa nhịp tim lên mức tối ưu trong khoảng thời gian từ 20 – 30 phút, giúp cải thiện thể lực tim mạch, với tần suất khoảng 3 buổi mỗi tuần.
Bài tập sức bền là các hoạt động thể chất có tác dụng đưa nhịp tim lên mức tối ưu trong ít nhất 20 - 30 phút. Nhịp tim mục tiêu được tính dựa trên độ tuổi và tình trạng thể chất. Bằng cách nâng cao nhịp tim, các bài tập sức bền giúp cải thiện thể lực tim mạch. Các bài tập sức bền nên được thực hiện ít nhất 3 lần/tuần để tăng cường hiệu quả của chúng. Các bài tập này được khuyến khích cho người viêm khớp dạng thấp thể nhẹ và trung bình. Với người mắc bệnh lâu năm, không thể vận động thì không khuyến khích.
Trước khi bắt tay vào quá trình tập luyện, người bệnh viêm khớp nên tham khảo ý kiến bác sĩ về bộ môn thể thao, các bài tập phù hợp để được tư vấn dựa trên vị trí viêm, mức độ tổn thương tại khớp. Một số hình thức vận động phù hợp gồm:
- Đi bộ: Tăng cường sức mạnh, sự linh hoạt cho khớp, giảm nguy cơ loãng xương.
- Thái cực quyền: Duy trì khả năng vận động, cải thiện phạm vi chuyển động của các khớp.
- Yoga: Giảm đau, thư giãn các cơ bị cứng, làm dịu các khớp bị đau, tăng phạm vi chuyển động thông qua các chuyển động có kiểm soát. Tuy nhiên cần tranh các động tác gây áp lực lên khớp.
- Tập thể dục trong nước ấm: Tăng cường sức mạnh, xoa dịu các khớp bị cứng, thư giãn các cơ bị đau. Nước ấm có tác dụng nâng đỡ cơ thể trong khi các khớp thực hiện vận động.
- Đạp xe: Các bạn có thể sử dụng xe đạp tập thể dục để tăng cường vận động.
- Chạy bộ: Nên chọn các bề mặt mềm. Người bị viêm ở các khớp chân thì nên đi bộ thay vì chạy bộ. Các bạn có thể sử dụng máy chạy bộ điện tại nhà để hỗ trợ tập luyện hiệu quả.
Người bệnh viêm khớp dạng thấp khi tập thể dục thể thao cần kiên trì; Tăng dần cường độ một cách từ từ, tuyệt đối không vì sốt ruột mà vội vàng tăng cường độ cũng như sức nặng trong các bài tập. Người bệnh nên tập phù hợp thể trạng, vừa tập vừa lắng nghe cơ thể, ngừng khi có những triệu chứng bất thường. Nên thu xếp để có các ngày nghỉ trong tuần, và tập vào những thời điểm khớp ít đau nhất, không nên tập khi các cơn đau đang bùng phát.
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh viêm khớp dạng thấp
Chế độ dinh dưỡng của người bệnh viêm khớp dạng thấp được xây dựng trên cơ sở hướng tới các thực phẩm có khả năng chống viêm, tăng mức độ oxy hóa, đồng thời loại bỏ nhóm thực phẩm vốn được coi như nguyên nhân gây ra các triệu chứng của bệnh.
- Chế độ ăn tăng cường chất chống oxy hóa: Chế độ ăn này có tác dụng dụng giảm nguy cơ phát triển, giảm phản ứng viêm. Người bệnh cần tăng cường vitamin A, C, E, ngoài ra là selen và kẽm.
- Bổ sung dầu cá: axit béo omega-3 có nhiều trong dầu cá và axit eicosapentaenoic (EPA), axit docosahexaenoic (DHA) có khả năng chống viêm.
Ngoài ra người bệnh không nên uống rượu, hút thuốc lá. Kết quả nghiên cứu khoa học cho thấy khoảng 1/3 các trường hợp viêm khớp dạng thấp có liên quan tới thói quen hút thuốc lá.
Sinh hoạt chăn gối với người bệnh viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp có thể gây rối loạn cương dương ở nam, khô âm đạo ở nữ, giảm ham muốn cũng như cực khoái ở cả hai giới. Nó cũng gây ra trầm cảm, lo lắng, đau, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng quan hệ. Ước tính khoảng ½ bệnh nhân viêm khớp dạng thấp bị rối loạn chức năng sinh lý ở các mức độ khác nhau.
Để có thể cải thiện tình trạng này thì người bệnh cần lưu ý một số điểm sau:
- Trò chuyên với đối tác: Mạnh dạn trò chuyện với bạn đời về những điều bạn cảm thấy thoái mái hoặc không để có thể thông cảm, chia sẻ. Bản thân việc trao đổi cũng giúp mang 2 người lại gần nhau hơn, giảm bớt sự căng thẳng.
- Tắm nước ấm hoặc sử dụng miếng đệm nóng trước khi “hành sự”: Hơi ấm có tác dụng nới lỏng các khớp, giúp vận động dễ dàng hơn, nhờ đó “chuyện ấy” trở nên thuận lợi hơn.
- Quan hệ khi cảm thấy tốt nhất: Một ngày có 24h, có thời điểm cơn đau dữ dội, có thời điểm dịu nhẹ. Việc chọn thời điểm cơ thể thoải mái hơn để sinh hoạt chăn gối sẽ giúp bạn hoàn thành “nhiệm vụ” tốt hơn.
- Sử dụng các tư thế phù hợp: Các tư thế hoạt động tốt cho bạn trước khi bị viêm khớp có thể cần điều chỉnh để phù hợp hơn với điều kiện hiện tại. Do đó, bạn nên thử nghiệm các tư thế mới, sao cho thuận lợi hơn.
Trên đây là một số chia sẻ từ Daiviet Sport về Bí quyết giúp người viêm khớp dạng thấp nâng cao chất lượng sống. Mong rằng qua các nội dung được chia sẻ các bạn đã có thêm nhiều thông tin để chăm sóc bản thân cũng như người thân trong gia đình, giúp sống vui, sống khỏe hơn !
